Kabanata 24: Landas ng Paghihintay
Ang umaga sa Plaridel ay binalot ng matinding katahimikan matapos ang nangyaring pagsabog sa isa sa mansiyon sa plaridel at ang pangyayaring iyon ay nagsilbing patunay ng tindi ng galit ni Hustisya sa mga kastila.
Si Erik, na kilala ng marami bilang Ifugao, ay nakatayo sa gilid ng isang makipot na eskinita, ang puso niya ay punung-puno ng pagkadismaya.
Ang mga alaala ng nakaraang gabi—ang mga walang-buhay na guwardiya, ang mga nakatali na bihag, at ang baril ni Hustisya na nakatutok sa Kastila—ay patuloy na bumabagabag sa kanyang isip.
"Hindi ito ang katarungang kailangan natin," bulong niya, mahigpit na nakakuyom ang kanyang mga kamao. "Kailangan ko siyang kausapin. Kailangan niyang tigilan ang pagpatay sa mga Kastila."
Dahil sa matinding pasya, sinimulan ni Erik ang kanyang paghahanap bilang Ifugao. Ang kanyang puting buhok ay kumikinang sa ilalim ng araw at ang kanyang mga hakbang ay punung-puno ng layunin.
Dumadaan sya sa mga bubong ng mga bahay, sumisilip pababa na may pag-asa, ngunit ang kanyang mga pagsisikap na hanapin si hustisya ay nabigo.
Dismayado sa maghapon na paghahanap, dahil sa hindi nya nahanap si hustisya au nagpasya siyang bumalik sa kanyang anyo bilang batang si Erik, na nagpahintulot sa kanya na malayang makapaglibot sa bayan bilang normal na mamamayan.
Buong araw siyang gumala sa mga kalye ng Plaridel, dumaan sa palengke kung saan nagtitinda ng kanilang mga paninda ang mga Pilipino, sinuyod nya rin ang mga eskinita kung saan nagtatago ang mga bata mula sa mga Kastila, at ang mga simbahan kung saan maririnig ang mga dasal ng mga matatanda. Subalit bigo syang makita si hustisya.
"Saan kita mahahanap?" tanong niya sa hangin, ang boses ay mabigat dahil sa pagod.
Nang magsimulang lumubog ang araw, tumanggi siyang sumuko, at nagtungo pa sa ibang mga barangay sa plaridel. Nang sumapit ang gabi, nang balutin na ng dilim ang bayan, at tanging ang mga ilaw mula sa mga bahay ng mga Kastila ang gumabay sa kanyang landas.
Sa isang madilim na sulok, narinig niya ang iyak ng isang matandang babae.
"Huwag mong kunin ang pera ko!" nanginginig sa takot ang kanyang boses. Mula sa madilim na eskinita, isang magnanakaw na may maskara at may dalang kutsilyo ang umaatake at hinihila ang kanyang biktima.
"Tumahimik ka, o papatayin kita!" sigaw niya, itinaas ang talim . Ngunit bago pa siya makasibat, isang arnis stick ang lumipad sa hangin, tumama sa kanyang kamay at nagpabagsak sa kutsilyo.
Sa mabilis na pagkilos, lumundag si Ifugao mula sa bubong, ang kanyang pulang espada ay kumislap habang tinamaan niya ang nahulog na sandata, na nagpatilapon dito sa lupa.
"Hindi mo maaaring saktan ang mga inosenteng tao dahil lamang sa pera!" deklara niya, ang boses ay umaalingawngaw sa awtoridad. Ang magnanakaw, na binalot ng takot, ay lumingon upang tumakas, ngunit mabilis na kumilos si Ifugao. Itinaas niya ang kanyang baril, at nagpaputok ng tumpak na bala sa paa ng lalaki, na naging dahilan ng pagkatisod at pagkahulog nito. Sa mahusay na paggamit ng kanyang mga kamay, itinali ni Ifugao ang magnanakaw sa isang poste gamit ang lubid at isinoli ang pera sa matandang babae.
"Salamat, bayani!" bulalas nito, ang mga mata ay punung-puno ng pasasalamat habang mahigpit niyang hinahawakan ang kanyang naipon.
"Masyado nang malalim ang gabi—umuwi na kayo nang mabilis," payo ni Ifugao, kumaway habang naglalakad palayo ang babae.
Gayunpaman, habang nagpapaalam siya, isang malamig na simoy ng hangin ang humawi, at mula sa anino ay lumabas si Hustisya. Ang kanyang rosas na buhok ay sumasayaw sa hangin, ang kanyang pulang kapa ay dumadaloy nang may pagka-elegante, suot ang kanyang puting maskara na may letrang "H"
"Salamat sa ginawa mo," malambing niyang sabi, ang boses ay may bahid ng paggalang.
"Hustisya," pagkilala ni Ifugao, ang kanilang mga titig ay nagtagpo at nagdulot ng katahimikan, na para bang sinusukat ng bawat isa ang susunod na galaw ng isa.
Nanatiling hindi gumagalaw si Ifugao, ang kanyang mga mata ay nakapako kay Hustisya.
"Hindi ako nandito para maki paglaban sayo," sabi niya, ang tono ay kalmado ngunit matatag. " isa rin akong Sugo na tulad mo. Ang tanging nais ko ay ang kaligtasan ng ating mga kababayan."
Tinitigan siya ni Hustisya, ang kanyang mga mata ay punung-puno ng pag-uusisa, at dahan-dahang tumango. " Oo, Kilala kita, at kinikilala kita bilang bayani, Ifugao—ang tanyag na babaeng bayani na lumaban sa mga terorista at Kastila sa Pangasinan," sabi niya.
"Talaga? Kilala mo ako?" nagtatakang tanong ni Ifugao.
"Siyempre! Nakita ng lahat ang iyong katapangan, at sa totoo lang, hinahangaan kita, Ifugao," sagot niya, ang boses ay may tindi ng damdamin.
"Nandito ka ba bilang kaaway o kakampi?" maingat niyang tanong.
"sinabi ko na hindi ako kaaway—matagal ko nang gustong makita ka upang makipag-usap," paniniguro ni Ifugao.
Lumapit si Hustisya, inabot ang kanyang kamay bilang pagbati. "Ako ang pinili ng diwata ng plaridel at tagapagligtas ng Bulacan," pagpapakilala niya sa sarili.
Tinanggap ni Ifugao ang pakikipagkamay, nagpapasalamat ito na sa wakas ay kinausap na siya ng dalaga. Ipinahayag niya ang kanyang kagalakan na makakita ng isa pang Sugo at nagulat nang malaman na nakita pala nito ang mga video niya.
"Bihira akong manood ng balita—wala akong oras, at hindi ko alam kung ano ang sinasabi ng iba tungkol sa akin. Iniiwasan ko ang telebisyon dahil natatakot ako sa mga banta ng mga Kastila na gustong hulihin ako," pagtatapat niya.
Marahang hinawakan ni Hustisya ang kanyang kamay, ang haplos ay nakapagpapatibay ng kanyang loob.
"Anuman ang sabihin ng iba laban sa iyo, Ifugao, marami ang humahanga at naniniwala sa iyo. Bagamat may mga sumusubok na sirain ang iyong pangalan sa balita, isa ako sa nakakaalam na ikaw ay isang tunay na bayani."
Napipi si Ifugao, ang kanyang pisngi ay namula habang nagpapasalamat. "S-salamat. Nakakatuwang malaman na naniniwala ka sa akin."
"Ang unang beses na nakita kita sa isang video, talagang namangha ako," patuloy ni Hustisya.
"Hindi ko inaasahan na makakakita ng isang babae na nag-iisa na lumalaban sa mga Kastila at terorista—ikaw ang naging inspirasyon ko. Ikaw ang aking idolo, at ang iyong katapangan ang nagbigay sa akin ng lakas."
Nagulat si Ifugao nang niyakap siya ni hustisya nang mahigpit, ang kanyang mga braso ay punung-puno ng pasasalamat.
" Nung simula, natakot ako," bulong niya. "Alam kong isa akong Sugo ngunit natakot ako dahil nag-iisa lang ako at isa lamang babae laban sa napakaraming Kastila. Nagdududa ako dahil ano nga ba ang laban sa kanila? "
" Ngunit nang makita kita, isang babae na matapang na lumalaban para sa kung ano ang tama, nagliyab ang tapang ng loob sa akin. Matagal ko nang tinitiis ang pang aabuso sa bayang ito, nasasaksihan ko araw-araw ang pang-aapi ng mga kastila sa ating mga kababayan. Nais ko silang iligtas, ngunit natatakot ako dahil wala akong kasama."
"Ganoon ba?" pilit na ngumiti si Ifugao, tinatakpan ang kanyang pag-aalala.
"Isang araw, sinubukan kong iligtas ang isang tao at nagtagumpay ako," dagdag ni Hustisya. "Sa sandaling iyon, naramdaman kong pwede rin akong maging bayani tulad mo. Napagtanto kong maaari kong gamitin ang kapangyarihan ng diwata upang iligtas ang iba, at gusto kong magpatuloy hanggang sa mawala ang mga mapang-abusong Kastila sa Plaridel—hindi.., sa buong Bulacan."
Naging malungkot ang ekspresyon ni Ifugao habang nakikinig kay hustisya at ilang saglit pa ay biglang nagtanong, "Iyan ba ang dahilan kung bakit mo pinapatay ang mga Kastila?" malungkot nyang tanong.
"Ang mga Kastila na pinapatay ko ay mga makasalanan, at ang batas na ipinapatupad nila ay hindi sila kayang maparusahan—kaya kailangan ng bansang ito ng isang taong kikilos upang maghatid ng katarungan," paliwanag niya nang may determinasyon.
"Hindi ba iyan ang ating tungkulin? Tayo ay mga bayani, lumalaban sa mga pang-aabuso ng mga Kastila," tiwala niyang iginiit.
Bahagyang ngumiti si Ifugao, ngunit ang kanyang puso ay nanlumo sa pagkadismaya, na para bang naaalala ang isang nakababagabag na alaala. Ibinaba niya ang kanyang tingin, ang kanyang diwa ay nahahati sa kanyang mga salita.
"Naiintindihan ko ang sinasabi mo," sagot niya. "Ngunit seryoso ka ba talaga rito?"
"Ha? Anong ibig mong sabihin? Siyempre, oo—isa akong bayani tulad mo," masiglang sabi niya.
Ngunit umiling si Ifugao, mababakas ang kalungkutan sa kanyang mukha. "Dahil sa ginagawa mo, may mga namamatay—sa tingin mo tama lang iyon?"
" Oo at itutuloy ko ito para sa mga tao sa plaridel," sagot ni Hustisya, ang kanyang mga mata ay nagniningas sa determinasyon. "Tulad mo, gusto kong iligtas ang mga Pilipino. Ako ang naghahatid ng katarungan sa mga inaapi at inaabuso."
Bago pa siya matapos makapagpaliwanag, hinawakan ni Ifugao ang kanyang mga balikat, ang kanyang tono ay seryoso habang kinakausap si hustisya. "Hindi tayo pareho, Hustisya," malungkot niyang sabi.
"Ha?" tugon ng dalaga habang naguguluhan.
"Kung ipagpapatuloy mo ang pagpatay, magdudulot lamang ito ng panganib sa iyong buhay at ilalagay mo rin sa panganib ang mga Pilipino dito sa plaridel. Hindi ko maintindihan kung bakit hindi mo nakikita ang mga pwedeng masamang kahihinatnan ng iyong mga ginagawa."
Natigilan si Hustisya ng marinig ito kay ifugao. Lumaki ang mga mata ni Hustisya at tila nawalan ng lakas ang mga braso sa sobrang pagkadismaya. "Sinasabi mo ba na mali ang ginagawa ko? Ginagawa ko ito upang tumulong sa iba!"
"Alam ko, at marangal ang iyong adhikain na makatulong sa mga Pilipino," kalmado ngunit matatag na paliwanag ni Ifugao. "Ngunit ang iyong mga pamamaraan ay hindi tama."
"Hindi tama? Ano ang mali sa ginagawa ko? Lumalaban ako para sa kung ano ang makatarungan, pinaparusahan ko ang mga nagkasala—ano ang mali roon?!" protesta niya.
"Oo, tama ka, Hustisya—pinaparusahan mo ang mga kriminal at tumutulong ka sa iba, ngunit inaalis mo rin sa iba ang kanilang karapatang mabuhay at magbago, mga tao lang din sila na nagkakamali," sagot ni Ifugao.
"Hindi ito ang dapat mong ginagawa. Dahil dito, hindi ka nakikita ng iba bilang bayani—para sa iba ay isa ka lang taong gumaganti sa gobyerno. Inilalagay mo ang batas sa iyong sariling mga kamay."
Kinuha ni ifugao ang mga kamay ng dalaga habang tinititigan ito ng may pag kaawa.
" Gusto kong malaman kung ang ginagawa mo bang pakikipaglaban ay talagang para sa mga Pilipino o para sa iyong sariling kagustuhang gumanti ng mga Kastila." dagdag ni ifugao.
Nanginginig ang kamay ni Hustisya at biglang hinawi palayo kay ifugao. Humakbang sya paatras at di makapaniwala sa mga naririnig, hindi nya masikmura ang mga salita ni Ifugao, na tila hindi nauunawaan ang kanyang mga paghihirap at intensyon.
Ang kanyang mga salita ay nag-alab sa galit. "Hindi mo alam kung ano ang tinitiis ng mga Pilipino sa Plaridel!" sigaw niya, mahigpit na nakakuyom ang kanyang mga kamao.
"Wala kang karapatang husgahan ako! Para sa amin, ang ginagawa ko ay makatwiran lang gawin— ang mga hayop na kastila ang nagdudulot ng pag durusa na araw-araw namin na tinitiis!"
Nilinaw naman ni Ifugao, "Hindi ako nandito para maging kaaway mo o para husgahan ka bilang masamang tao," ang kanyang boses ay punung-puno ng habag.
"Nandito ako upang ayusin ito, upang kumbinsihin kang baguhin ang iyong mga pamamaraan. Gusto kitang tulungan. "
" Ang pagpatay sa mga Kastila ay hindi ang solusyon sa iyong pinaglalaban. Hindi iyan ang katarungan na hinahanap mo—kung magpapatuloy ka, wala kang pinagkaiba sa mga terorista na pumapatay batay sa kanilang sariling pananaw kung ano ang tama at mali."
"Terorista?!" Natigilan si Hustisya sa narinig at nagulat sa tila pagtawag sa kanya ni ifugao bilang terorista. Lalo syang nagalit at hindi na makita na kaya syang mauunawaan ni ifugao.
"Wala kang alam! Hindi mo nauunawaan kung ano ang ibig sabihin ng maging isang Pilipino sa bayang ito!" sigaw niya, ang kanyang galit ay umaapaw para kay ifugao.
Sa isang iglap, inilabas niya ang kanyang kapangyarihan—umikot ang hangin sa paligid nila, biglang lumitaw ang mga lubid at itinali si Ifugao sa poste kung saan nakatali rin ang magnanakaw.
"Hindi mo maiintindihan dahil hindi mo pa naramdaman ang sakit na naranasan namin!" sigaw niya, ang kanyang mga mata ay punung-puno ng luha at pighati.
Ibinaba niya ang kanyang ulo, humihinga sya nang malalim habang malungkot na nagpapaliwanag, "Akala ko magkakasundo tayo dahil pareho tayong nagmamalasakit sa mga Pilipino. Ngunit tama ka—magkaiba tayo." nadidismayang sambit ng dalaga.
"Pakiusap, Hustisya, pakinggan mo ako," pakiusap ni Ifugao.
"Lubos kitang iginagalang bilang isang bayani, Ifugao, kaya nakikiusap ako sa iyo: huwag kang makialam sa ginagawa ko. Umalis ka sa aking bayan."
"Ililigtas ko ang Plaridel anuman ang mangyari. Kung makiki elam ka pa saaking ginagawa, ituturing kitang kaaway," matapang niyang deklara.
Sa isang iglap, naglaho si Hustisya na parang multo, iniwan si Ifugao na nakatali, ang kanyang puso ay mabigat sa kalungkutan dala ng pagkabigo at kawalan ng pag asa na makatulong kay hustisya.
"Hindi ko siya kayang pigilan," bulong niya, nakayuko ang ulo. Alam niyang mali ang mga pamamaraan ni hustisya at natatakot siyang maulit ang trahedya ng Urdaneta kung hindi siya makikialam.
Gayunpaman, napagtanto rin niya na kung magpapatuloy sya sa pag pigil kay hustisya ay mag uuwi lang ang lahat sa pag lalaban nilang dalawa. Ipinikit niya ang kanyang mga mata, ang kanyang isip ay nagulo sa kalituhan at pagkadismaya.
" Anong dapat kong gawin? " Bulong nya sa hangin.
Kinabukasan, bilang si Georgia, bumalik si Hustisya sa kanyang ordinaryong buhay—nagtitinda ng mga bulaklak sa palengke upang kumita para sa kanyang pamilya.
Ang kanyang maliit na basket ay puno ng mga rosas at gumamela, ngunit habang nag bebenta ay magulo parin ang kanyang isip dahil sa mga alalahanin, binibigatan ng pagkakasala mula sa nakaraang gabi.
Habang nagtitinda siya ng kanyang mga bulaklak sa mga nakapalibot na Pilipino na nais bumili, ang kanyang puso ay may dalang mabigat na pasanin.
Nang hapong ding iyon, dala ang kinitang pera at pagkain, isang maliit na plastic ng bigas at isda—bumalik siya sa kanilang kubo.
Sa loob, naghanda sya ng hapunan kasama ang kanyang lola, si Maria, at lolo Mateo. Ngunit napansin ni Lola Maria ang kalungkutan sa mga mata ni Georgia.
" Georgia, Apo ko, may problema ba?" tanong niya, ang kanyang boses ay may bahid ng pag-aalala habang hinahawakan ang kamay ng dalaga.
"Ayos lang po ako, Lola, siguro napagod lang," sagot ni Georgia, bagamat ang kanyang ngiti ay mabilis ding nawawala.
"Hindi mo kailangang solohin ang iyong mga problema nang mag-isa, apo ko. " sabi ni Lola Maria, ang kanyang mga mata ay matalino at banayad. "Kung may bumabagabag sa iyong puso, sabihin mo sa akin. Makakatulong din iyon upang gumaan ang iyong pasanin."
Ngumiti nang may pasasalamat ang dalaga habang nagpasalamat sa kanyang lola. Ngunit maya-maya, nagbago ang kanyang ekspresyon, at malungkot siyang nagtanong, "Lola, paano kung ang isang bagay na pinaniniwalaan kong tama ay mali para sa iba? Dapat ko ba itong baguhin?"
Hindi sigurado si lola maria sa ibig sabihin ng kanyang apo, kaya nagpayo na lang ito, "Kung nag-aalala ka na hindi sinasang-ayunan ng iba ang iyong mga aksyon at nagdududa sa sariling desisyon, marahil ay may mali nga sayong ginagawa. '
" Kung may pag aalinlangan ka sa iyong mga ginagawa bakit hindi mo subukan na hanapin ang tamang paraan." Ipinaliwanag niya,
"May mga bagay na hindi natin kontrolado, ngunit hindi iyon dahilan upang gumawa tayo ng paraan na makaka apekto sa iba. Pero apo tandaan mo na walang sinuman ang pwedeng manghusga sayo kung ano ang tama o mali para sa iyo kundi ang sarili mo, ngunit hinihimok kitang pag-isipan mong mabuti ang iyong mga desisyon. "
"Ang isang mali ay hindi nagtutuwid ng isa pang pagkakamali, kaya isaalang-alang mong mabuti ang iyong mga pagpipilian."
Tinitigan ni Georgia ang kanyang lola, at pagkatapos ay matapang na nagtanong, "Maaari po ba akong magbahagi sainyo ng isang kuwento , Lola?" Ngumiti si Lola Maria, ang kanyang mga mata ay punung-puno ng pag-ibig.
"Handa akong makinig, aking mahal. Magtiwala ka sa akin." Hinawakan ni Georgia ang kamay ng kanyang lola, ang kanyang mga mata ay lumuha. "Tatanggapin mo pa rin po ba ako kahit na nakagawa ako ng isang kasalanan?" tanong niya, ang kanyang boses ay nanginginig sa takot. Nagulat, niyakap siya ni Lola Maria nang mahigpit, ang kanyang yakap ay punung-puno ng pag-ibig.
"Hindi ko alam kung ano ang ibig mong sabihin, anak, ngunit anuman iyon, ikaw pa rin ang aking minamahal na apo. Nandito ako para samahan ka."
Nag ipon ito ng lakas ng loob at ipinagtapat ni Georgia ang kanyang lola ang bumabagabag sa kanyang kalooban. "Naguguluhan po ako, Lola. Ang ipinaglalaban ko ay nakikita bilang mali ng iba. Alam ko sa puso ko na dapat kong gawin ito, ngunit dahil dito, may mga nagagalit sa akin, at natatakot akong kamuhian ng lahat. "
"Ang gusto ko lang ay isang mas magandang buhay para sa marami at matapos na ang pang-aabuso sa ating mga kababayan. Hindi ko naman sinasadya na maging masama. Ayaw ko mabalot ng poot, ngunit nararamdaman kong wala akong ibang pagpipilian." Namutla ang mukha ni Lola Maria sa takot.
"Apo ko, may ginagawa ka bang masama? Pakiusap, huwag kang gagawa ng masama, anuman ang mangyari!"
"Hindi po ako kriminal, Lola," emosyonal na sagot ni Georgia. "Ngunit aaminin ko na may ginagawa ako—nilalabanan ko ang mga kriminal at mapang-abusong Kastila." Napasinghap ang kanyang lola, natakot.
"Diyos ko, apo ko! Sinabi ko sa iyo na huwag kang lalapit o lalaban sa mga Kastila. Sila ay mga halimaw—ayaw kong mapahamak ka!" mangiyak ngiyak na pag papanik ni lola maria.
"Ayos lang po ako, Lola, pakiusap huwag po kayong mag-alala sa akin," paniniguro ni Georgia nang may ngiti, umaasang maibsan ang takot ng kanyang lola.
Nanahimik siya sandali, at pagkatapos ay nagtanong, "Lola, maaari ko po bang sabihin sa inyo ang isang sikreto? Isang bagay na hindi dapat malaman ng iba, kahit ni Lolo?" Tumango si Lola Maria, ang kanyang ekspresyon ay mausisa.
"Maaari kang magtiwala sa akin, mahal kong apo." Nagsimulang magningning ang katawan ni Georgia, at dahan-dahan, nagbago ang kanyang anyo—lumabas ang kanyang rosas na buhok at pulang kapa, inilalantad siya bilang si Hustisya.
"Ako po si Hustisya, Lola," sabi niya, ang kanyang mga mata ay mabigat sa kalungkutan. "Ako ang pinili na pinili ni Ada aksam, ang tagapagbantay ng plaridel Bulacan." Napahawak si Lola Maria sa kanyang bibig at di makapaniwala.
"Aking apo… Hindi ko ito inaasahan miski sa panaginip," bulong niya, hinawakan nito ang pisngi ni hustisya . "Ikaw ang vigilante na hinahanap ng mga Kastila—napaka mapanganib ng iyong mga ginagawa apo ko."
"Isa po akong bayani, Lola," matapang na iginiit ni Hustisya. "Gusto ko pong iligtas ang mga Pilipino, Lola," dagdag niya, ang kanyang boses ay matapang pero ang kanyang mata ay napupuno ng pangamba.
Niyakap ulit siya ni Lola Maria, ang kanyang pag-aalala para sa kaligtasan ng kanyang apo laban sa mga Kastila ay lalong tumitindi dahil alam nya na maaaring mawala sa kanya ang kanya apo ano mang oras.
Katapusan ng kabanata.